Вакол Рэчыцкай раённай гімназіі разгарэўся скандал — у музеі ПДВ і спецназа, які знаходзіцца ў яе сценах, з’явілася «фірмовая» кувалда ад ПВК Вагнера, падпісаная адным з наймітаў. Паспрабавалі даведацца ў дырэктара ўстановы і кіраўніка музея, мясцовага прарасійскага актывіста, чаму такі прадмет стаў экспанатам і ці будуць яго паказваць вучням.
«Ну падарылі, і чо?»
Журналістка «Люстэрка» як занепакоеная жыхарка спрабавала атрымаць каментар у раённым аддзеле адукацыі — там адказалі, што нічога пра гэта не чулі. Дырэктар гімназіі таксама патлумачыла, што не ў курсе сітуацыі і не займаецца пытаннямі музея, папрасіла звязацца з яго кіраўніком Уладзімірам Габровым.
Габроў, які і выкладваў ролікі з падоранай кувалдай у сваіх сацсетках, гэтыя відэа ўжо выдаліў. Яму мы патэлефанавалі ўжо як журналісты «Люстэрка». Спачатку ён адмаўляўся расказваць нам, чаму ў сценах установы адукацыі захоўваецца прадмет, які стаў сімвалам пакарання смерцю байцоў-«здраднікаў» у ПВК Вагнера, але ўсё ж вырашыў паразмаўляць.
— Вы што, бачылі дзесьці судовыя працэсы, дзе даказаная падобная сітуацыя? Відэа можна зрабіць якое заўгодна, — адказаў кіраўнік музея з нагоды здарэння з Яўгенам Нужыным, якога забілі кувалдай.
— Паслухайце, у нас экспанатаў шмат. Напрыклад, ляжыць нейкая навучальная зброя таксама — напрыклад аўтамат Калашнікава, па ўсім свеце вядомы. Чаму вы да яго не прычапіліся? У мяне з усяго свету ёсць экспанаты: з Францыі, Амерыкі — адусюль. Людзі едуць з усяго свету і дораць, бо наш музей далёка, высока вядомы. Ну падарылі, і чо? Я ў ім [у экспанаце] нічога кепскага не бачу, разумееце? Я ніякай агітацыі не праводжу, не кажу, хто добры, хто дрэнны. Падарылі — кажу «дзякуй».
— Хто вам яе падарыў? На відэа на ёй распісваецца чалавек з пазыўным Бес. Гэта Мікалай Будзько?
— Гэты чалавек і падарыў, так.
— Вы ведаеце, што ёсць інфармацыя пра яго датычнасць да катаванняў і забойства бяззбройнага сірыйца?
— А вы ведаеце, што ў інтэрнэце столькі ўсякай лухты? Я наогул не гляджу, не слухаю і не веру. А вы хапаецеся за ўсякую лухту. […] Я не суддзя. Ды я чхаў, як той чалавек у той Сірыі аказаўся, як яшчэ хто дзе аказаўся. Гэта палітыка — вельмі сур’ёзная і брудная справа. Вось вы любіце ў гразі капацца — капайцеся. Мне гэта абсалютна не цікава.
— Ёсць інфармацыя, што ён быў датычны да пакарання смерцю — чалавеку адсеклі канечнасці, галаву, расчлянілі і спалілі. Журналісты праводзілі расследаванне. І вы прымаеце ад яго гэтую кувалду, яна захоўваецца ў навучальнай установе.
— Ну, калі такое было, чаму тады яго не асудзілі? І якія журналісты праводзілі? Разумееце, гэта ўсё — такое мыла! І журналісты — гэта страшныя людзі. Што ім заплацілі, пра тое і пішуць, разумееце? Я не хачу ў гэтыя нетры. Вы мяне сюды не падцягвайце. Хто там дзе быў — гэта іх справы. Мне наогул гэта не цікава. Вы для нармальных людзей не аўтарытэты — вы дэструктыўны, забаронены канал. Усім нармальным адукаваным людзям вядома, у чыіх інтарэсах вы працуеце. Што вы мне тут цяпер накідваеце?
Ураджэнец Беларусі Мікалай Будзько — найміт ПВК Вагнера, камандзір 4-й штурмавой роты. Ён «засвяціўся» ў расследаванні забойства шасцігадовай даўніны ў Сірыі, пра якое пісала «Дасье». Журналісты сцвярджаюць, што ў 2017 годзе менавіта ён аддаў загад катаваць, а затым жорстка пакараць смерцю сірыйца, які дэзерціраваў з войска — мужчыну раздрабілі кувалдай канечнасці, адсеклі галаву, цела расчлянілі і спалілі, усё здымалася на відэа. Будзько не панёс пакарання пасля меркаванага ўдзелу ў катаваннях і забойстве сірыйца і працягнуў камандаваць штурмавым атрадам, выконваючы заданні ў Сірыі і Афрыцы.
«Я не расіянін, мне по***н наогул»
— Чаму, як вы лічыце, гэты экспанат можа навучыць дзяцей? Што вы пра яго ім кажаце?
— Па-першае, гэты экспанат знаходзіцца ў спецыяльным футарале. Калі прыходзяць дзеці, я з імі гавару пра гісторыю, а гэты экспанат — для людзей, якія служылі, служаць, якім цікавыя падзеі, што вакол нашай краіны адбываюцца. Ён для такой катэгорыі наведнікаў, а для дзяцей у мяне зусім іншая праца, інфармацыя ідзе. Яшчэ раз кажу, ён знаходзіцца ў футарале.
Але проста вы сябе паводзіце няправільна, нагнятаеце абстаноўку, вашая задача — падняць бучу сярод насельніцтва. І я маю поўнае права з вамі наогул не кантактаваць, бо вы ў нашай краіне — нядобрыя людзі, мякка скажам. Вы выбралі свой палітычны шлях, незразумела чаму вы падтрымліваеце тых людзей, якія прасоўваюць ідэалогію, дзякуючы якой знішчалі нашую краіну ў 1941−1945 гадах. І вы цяпер іх падтрымліваеце? У нас цяпер у кожным горадзе па дзесяць пахаванняў, а то і больш дзесьці, і мы можам гэта забыць? Вы забылі, калі фашысты забівалі не вайскоўцаў — а дзяцей, старых, — і гэта ўсё падтрымліваеце і яшчэ тэлефануеце мне, кажаце пра нейкае белае-чорнае? Вы там, на хвілінку, зусім ад зямлі адарваліся?
— Рэгулярныя войскі РФ, расійскія ПВК знаходзяцца на тэрыторыі чужой краіны. Вы лічыце гэта правільным?
— Дзеянні чужой краіны мне наогул пофіг. Што там яны робяць — мне пофіг. Але мне цікава чаму. Ёсць дакладная аператыўная інфармацыя, што Украіна была ўдзельнікам у 2020 годзе падзей, якія хацелі разарваць нашую краіну на кавалкі (Габроў не патлумачыў, што мае на ўвазе і пра якую «дакладную інфармацыю» гаворка. Доказаў датычнасці Украіны да пратэстаў у Беларусі не існуе. — Заўв. рэд.). Вось гэта мяне турбуе. Навошта яны гэта рабілі? А што там Расія — я не расіянін, мне по***н наогул. Я жыву ў Беларусі і хачу, каб у нас было ціха і спакойна. А вы, па сутнасці, гэтага не хочаце і робіце ўсё што заўгодна, каб тут у нас таксама брат на брата.
— Таму да вас і ўзнікла пытанне, чаму кувалда, якой, магчыма, забіваюць людзей, з’яўляецца ў музеі ў навучальнай установе.
— Гэта музей, у якім шмат розных экспанатаў, разумееце? І я нічому нікога не вучу, нікуды не агітую. Падарылі — дзякуй богу. Я гэта пазначыў як чарговы экспанат, які нам падарылі, таму што вяду сваю старонку [у сацсетках] для сваіх сяброў, якія далёка знаходзяцца ад мяне, не могуць прыехаць. Проста пазначаю.
Натуральна, калі прыходзяць дзеці, я іх дзялю на ўзросты: з маленькімі пра адно размаўляю, са старэйшымі — пра іншае. А калі прыходзіць іншая катэгорыя — вайскоўцы, супрацоўнікі спецыяльных службаў, ветэраны — пра іншае. Вось адказ на вашае пытанне.
— Ці будзе кувалда ПВК Вагнера паказвацца дзецям?
— Натуральна, не. Гэта для ветэранаў, вайскоўцаў і гэтак далей. Яна знаходзіцца ў футарале. Калі будзе пэўная катэгорыя грамадзян, мы пазначым гэта як выраб адной са спецыяльных службаў, якая была ў нас у гасцях і падарыла, і чо?
Уладзімір Габроў — прарасійскі актывіст. Ён заснаваў у Рэчыцы ваенна-патрыятычны цэнтр спецыяльнай падрыхтоўкі дапрызыўнай моладзі «Скіф», з яго ініцыятывы ў мясцовай гімназіі з’явіўся музей ПДВ і спецназа.
З дапамогай кувалды ў ПВК Вагнера караюць смерцю «здраднікаў» — вядомы як мінімум адзін выпадак забойства кувалдай былога ўдзельніка арганізацыі, які здаўся ў палон украінцам, а потым невядомым чынам зноў трапіў у рукі расіян. З таго часу кувалда стала сімвалам злачынстваў і бесчалавечнасці ПВК Вагнера.
